-DAĞLARIN KRALİÇESİ OLARAK BİLİNEN EFSANEVİ KIRGIZ SAVAŞÇI KADIN ''KURMANCAN DATKA'' NIN HİKAYESİNİN ANLATILDIĞI FİLM.
-Kendi öz oğullarının gözünün önünde asılışını izleyip vatan ve din uğruna feda olsunlar diyebilecek yücelikte bir savaşçı.
-Selahattin İbni mevlana siracüddin hz.lerinin talebesi.

Hayatı ve başarısı dönemin şartlarında gizlidir
Sultan İkinci Abdülhamid Han’la aynı dönemde yaşayan Kurmancan Datka’nın emeğini ve gayretini anlayabilmek için yaşadığı yıllara kısaca bir göz atmakta fayda var.

Sömürgeci devletler, 19.yy.da buhar makinasının icadı ve buna paralel olarak gelişen Sanayi Devrimi’ni müteakip başka coğrafyalara gözlerini dikerler. Bu hedeflerine ulaşmak için hiç de insanî olmayan uygulamalarını tatbik etmeye başlarlar. Bu çerçevedeki sömürge hedefleri doğrultusunda Hindistan’ı işgal eden İngilizler, Türkistân coğrafyası üzerinde de plânlar yapmaya başlamışlardı. Bu durum, bulunduğu kıtanın tartışmasız tek hâkimi olmak isteyen Rusya’yı rahatsız etmiş; kendisinin peyki (bağlı devlet) olmayı kabullenmeyen irili – ufaklı pek çok milletin topraklarını kanlı baskınlarla ele geçirmeye başlamıştı. İşte Kırgızlar da bu zulümden payını alanlardandı.

Özbeklerle birlikte Hokand Hanlığı’nı oluşturan Kırgızlar, Rusya’ya karşı sert ve kararlı bir duruş sergilemişlerdir. Bu duruşun mimarı Alimcan Datka ve onun hanımı olan Kurmancan Datka’dır.

Alimcan Datka’nın vefatından sonra Kurmancan Datka Kırgızların lideri olacaktır.
Zor yılların kahraman validesi olur

Eşinin vefatından sonra Kurmancan Hanım Kırgızların lideri olur. Kurmancan Datka bundan sonra, savaşlara bil-fiil katılır. Onun döneminde Ruslar, Hokand Hanlığını işgal etmişlerdi; fakat bir yer vardı ki orası Rusların egemenliğini asla kabul etmiyordu. Bu yer, liderliğini Kurmancan Hanım’ın yaptığı Altay Vadisi’ydi. Ruslar, bu bölgenin acilen ele geçirilmesini istiyorlardı. Bunun için General Skobelev komutasındaki bir orduyla Altay Vadisine askeri harekâta geçtiler. İki ordu arasında savaş Altay Vadisi’nde başladı.

Kırgız ordusunun başında Kurmancan Datka’nın oğlu Abdullah Bey bulunuyordu. Savaş Kırgızların lehine sürerken, kendisi de bir Kırgız olan İman Kulu’nun Kurmancan Datka ve oğlu Abdullah Bey’in savaş planlarını Ruslara gizlice vermesi neticesinde Ruslar’a esir düştüler.

Diplomatik başarısı halkına 30 yıl kazandırır
Ancak acımasız bir adam olan Rus Generali Skobelev, Kurmancan Datka’ya esir gibi değil, misafir gibi muamele etmiştir. Bunda Kurmancan’ın sakin, cesur ve dik duruşunun etkisi varsa da, asıl tesirin manevî olduğu; şeyhine olan manevî bağlılığının onun etrafına böylesine vakur bir tesirin oluşmasına vesile olduğu da zikredilmektedir.
Kurmancan Datka esir olmasına rağmen, anlaşmanın kendi köyünde, kendi mekânında yapılmasını istemiş ve isteğini kabul ettirmiştir. Kendi evinde Ruslar’ı olağanüstü bir misafirperverlikle ağırlayan Kurmancan, böylece psikolojik bir üstünlük sağlayarak, anlaşmanın büyük bir oranda kendi istediği şartlarda şekillenmesini sağlamıştır. Yapılan bu anlaşmaya göre, halkın hayat tarzına ve İslâm dinini yaşamasına artık Rus idaresi karışmayacak ve baskı uygulamayacaktır. Hokand Hanlığı kendi içişlerinde bağımsızolacak, isyan olursa bütün halk değil, sadece isyan edenler cezalandırılacaktır. Kırgızlar da bu hayat tarzı içinde Rus idaresini kabulleneceklerdir.

Bu anlaşma tam bağımsızlık yerine bir teslimiyet anlaşması gibi görünse bile aslında, hadise göründüğü gibi değildir. Dönemin şartları düşünüldüğünde yapılabilecek en uygun anlaşma olduğu görülecektir.

Abidevî bir son

İmzalanan bu protokol çerçevesinde tam 30 yıl boyunca ülkesini iç işlerinde bağımsız bir şekilde yöneten Kurmancan Datka, 1907 yılında 96 yaşında hakkın rahmetine kavuştu. Vefat ettiğinde torunlarının sayısı 100’e yaklaşmıştı. Vasiyeti üzerine mürşîdi Salâhuddin İbn-i Mevlânâ Siracüddîn’in (k.s.) ayakucuna başı gelecek şekilde defnedildi. Bu vasiyeti ile Kurmancan Hanım, bütün insanlığa; mânâ sultanlarının yanında madde sultanlığının hiç bir şey ifade etmediğini, insanların; ancak mânâ sultanlarının eteğine yapışmakla kurtulabilecekleri mesajını vermiştir.