Velî kelimesinin cem'i (çoğulu) olan evliyâ, Allâhü Teâlâ'ya ve sıfatlarına mârifet tahsîl eden, Ehl-i sünnet itikâdını iyice öğrenip kabul eden, dâimâ tâat ve ibâdette olup, günahlardan sakınan kimsedir.

Ehl-i sünnet ve cemâat mezhebinde velînin muteber şartları dörttür:

1- Doğru itikâd; mümkün olduğu kadar delilleri ile geniş olarak bilip, inanmak.

2- Dînin lâzım olan hükümlerini bilmek, farz ve vâciblerden başka nâfile olarak bildirilenler ile amel etmek.

3- Elden geldiği kadar güzel ahlâk ile ahlâklanmak.

4- Kötü ahlâktan sakınmak.

Velîler, hâyâ sâhibi olurlar, kitap ve sünnete uyarlar. Şefkatli, merhametli ve cömert olurlar. İmân sâhiplerine nasîhat ederler. Kendilerinden bir günah sâdır olunca, vakit geçirmeden tevbe ederler. Çok istiğfar, şükür ve zikrederler. Allâhü Teâlâ'dan korkarlar. Âhiret husûsunda korku ve elem içinde olurlar.

Lüzûmsuz ve kötü sözden sakınırlar. Sevdiklerini Allâh için severler, kızdıklarına Allâh için kızarlar. Tevekkül ile sabredip, emr-i ma'rûf ve nehy-i münker ederler. İnsanlarla iyi geçinirler.

Böyle olan mü'minlere evliyâullah, sâlihler, ebrâr, zâhidler ve müttakkîler denir. Bunlarda Allâhü Teâlâ'nın kerâmet yaratması vâki'dir, vardır.

Kerâmâtın en şerif ve celîli kerâmât-ı mâneviyedir ki bu da kitab ve sünnet ahkâm ve esrâr-ı hakîkiyyesine ârif, mukte-zâsile âmil olmakdan, mârifet-i hâssa-i zât ve sıfât-ı hakka mazhariyetten başkalarını da bu saâdetlerle müşerref kılmağa kudret ve mezûniyet hâsıl eylemekten ibârettir. Meselâ; az zamanda uzak yere gitmek, uçmak, su üstünde yürümek, ihtiyaç halinde yemek ve su peyda olmak vs. Evliyânın kerameti tâbi olduğu peygamberin mucizesi olur. Her mü'min ibâdeti kadar vilâyet (evliyâlık) kazanır.

Bir kimse bir velîye düşmanlık etse, Allâhü Teâlâ onu helâk eder. Bazı âlimler buyurdular ki, bir kimse yalan yere velilik dâvasında bulunsa, Allâh korusun, âhirete îmansız gider.
Şeyh Ebû Hasan Şâzelî (r.h.) buyurdu ki, "Bir kimseyi, şeriattan dışarı çıkmış görürseniz, ona yaklaşmayınız." (İLA 101)

Fazilet Takvimi